Kontich en Expo 58

“Nadat hij had ingecheckt in het hotel The Marriot in de Auguste Ortsstraat, wandelde hij naar het Centraal Station. Hij nam eerst een trein naar Berchem en dan een taxi naar de voorstad (suburb) Kontich, waar hij een lunchafspraak had”. (Jonathan Coe, Expo 58)

In een Engelse roman bevindt de hoofdfiguur zich plots in Kontich. De auteur van het boek, Jonathan Coe, is niet de eerste de beste, maar een man met naam en faam in de Angelsaksische literatuur. Hij kreeg al heel wat prijzen en de (anglofiele) boekenwurmen onder ons zullen zeker de titels The Rotters’ Club en The Rain Before It Falls herkennen. Een literaire ster dus.

Maar waarom duikt de hoofdfiguur Thomas Foley plots in ons dorp op. Vreemd zou je denken.

Totdat je het hele verhaal kent. En misschien doet de titel van het boek Expo 58 zelfs een belletje rinkelen. Het fictieve verhaal speelt zich af tegen de achtergrond van Expo 58. De moeite waard om het boek te lezen dus.

Foley wordt voor zes maanden naar Brussel gestuurd als een soort opzichter van het Engelse paviljoen wat uiteindelijk zal uitlopen in een soort spionageverhaal, vermengd met een liefdesgeschiedenis, waarin Anneke, de mooie hostess uit Londerzeel (en dus een fictieve collega van o.a. Monique Delvaux, later één van de eerste tv-omroepsters) een rol speelt.

De achtergrond is de locatie van de expo zelf met de verschillende gebouwen, waaronder heel wat restaurants en drankgelegenheden.

Voor Duitsland was dat de Löwenbräu, een typisch Beiers etablissement waar je - à la Oktoberfeste in München – liters bier kon drinken aan de vele tafeltjes in dit grote gebouw. Wie ooit de tentoonstelling heeft bezocht zal naast de typisch Duitse voorkant de grote constructie met gelamineerde spanten en een soort mezzanine aan de zijkanten wel herkennen.

Tot zover de Expo 58, want we moeten terug naar Kontich. In 2009, meer dan vijftig jaar na de expo, komt Thomas Foley dus in Kontich aan, uitgenodigd door Clara, een hostess uit Duitstalig België die ook in Londerzeel is beland. En hij vraagt zich af waarom Clara hem in “this unlovely suburb of Antwerp” heeft uitgenodigd. En waarom in een Chinees restaurant?


De laatste dagen van ... de Peking Wok (08/2015) Na wat onzeker heen-en-weergerij zet de taxichauffeur hem af tijdens het spitsuur in de Koningin Astridlaan: “Onzeker stond hij op het parkeerterrein en keek naar het gebouw, een imposante houten structuur met de naam van het restaurant, de Peking Wok”. Na wat aandringen van Clara herkent hij het Duitse gebouw van de expo. Na de maaltijd verlaat hij Kontich en is het verhaal ook gedaan.

En zo glipt plots ons dorp de literatuur binnen. Ook al is het niet alleen langs de mooiste kant. Coe noemt Kontich zelfs die onaantrekkelijke, lelijke voorstad van Antwerpen, waarmee hij waarschijnlijk onwetend die sluipende stadsuitbreiding benoemt.

En wie enkel de Koningin Astridlaan heeft gezien, zal niet noodzakelijk juichend naar huis gaan en smaken verschillen, maar de Peking Wok had dan ook geen Michelinsterren.

Het Dortmunder-Thier-Bräu-Hof in Kontich Maar zijn verhaal brengt ons uiteindelijk bij het gebouw dat in het Kontichse collectieve geheugen bekend staat als den Thier Brau (in correct Duits Thierbräu, en op het gebouw stond Dortmunder-Thier-Bräu-Hof, maar we blijven verder gewoon Thier Brau gebruiken).

En de vraag is nu of het verhaal van Jonathan Coe wel klopt. Zijn hoofdfiguur herkende uiteindelijk het gebouw als de Löwenbräu van Expo 58, maar toch moeten we dit met een korreltje zout nemen. Na de expo werden immers verschillende gebouwen en paviljoenen her en der in het land opnieuw opgebouwd.

Zo kwam het Duitse paviljoen naar Kontich, maar als je de foto’s vergelijkt van het oorspronkelijke gebouw met de Thier Brau, dan zie je onmiddellijk de grote verschillen. Ondanks het Duitse clichématige uiterlijk van de Thier Brau is dit echt wel een ander gebouw.

Rollover Image: In de echte Löwenbräu (Expo 58) Wat is er dan hoogstwaarschijnlijk wel gebeurd? Het Duitse paviljoen is in Brussel afgebroken en men heeft de materialen (o.a. de spanten) gebruikt om een gelijksoortig gebouw op te trekken.

Ook binnenin was het ondertussen een ander gebouw geworden, want het Expogebouw had slechts één niveau, terwijl elke Kontichnaar zich wel zal herinneren dat er hier op het einde twee niveaus waren.

De Leuvense biersteker Abts wou er aanvankelijk een populair café van maken langs de toenmalige belangrijkste verbindingsweg tussen Brussel en Antwerpen. Van de snelweg was er toen nog geen sprake. Maar een echt succes was het toch niet, de halveliterpinten Duits bier sloegen niet aan.

Wat Coe schrijft in zijn afsluitend hoofdstuk, moeten we dus wel met een korrel zout nemen: “…, ik reed naar Antwerpen en was verheugd om vast te stellen dat het Oberhausen bierhuis nog absoluut herkenbaar was in zijn laatste gedaante als Chinees restaurant”.

Rollover Image: Braaf optreden voor braaf publiek (Thier Brau, Kontich) Los hiervan heeft de Thier Brau natuurlijk wel degelijk een bewogen geschiedenis gekend. Bij de afbraak in 2014 waren hier nog de Wok, de Shoe Discount en de C&A gevestigd, maar daarvoor waren er een reeks andere bedrijven gevestigd (zoals SuperConfex) of hadden er cursussen plaats (blind typen bij Scheidegger).

Ook voor feestjes was het een ideale locatie. En de basketbalclub van Kontich heeft er jaren het beste van zichzelf gegeven. Zelfs de Berend Boudewijn Show heeft er nog een onderkomen gevonden. Naast de talrijke optredens (Kalinka, Lee Towers, Will Tura, …). Zelfs de crew van Wij, heren van Zichem vond er een tijdelijk onderkomen. Allemaal te veel om op te noemen binnen dit bestek.

Maar voor één optreden moeten we toch een uitzondering maken. Op 9 oktober 1977 trad er een Australisch groepje op en dat heeft Kontich geweten.

Het is te zeggen, op dat ogenblik was AC/DC toch nog een minder gekende hardrockband, want hun monstersucces Highway to Hell kwam pas in 1979 uit. Maar op die oktoberavond traden ze wel degelijk op in onze Thier Brau.

We citeren uit Knack Focus van 6 juli 2015: “Op 9 oktober staat de band in Thierbrauhof, een toenmalige sporthal in Kontich. Het begint al slecht wanneer het voorprogramma niet kan spelen door problemen met de geluidsinstallatie. AC/DC zelf begon tweeënhalf uur te laat. Een paar dronkaards plassen tijdens het concert aan de overkant van de straat in de bloemen, waarop de eigenares van de bloemen de politie belt. Nadat een roadie de pet van een van de agenten van zijn hoofd heeft geslagen, wil de politie het concert stilleggen. Waarna Bon Scott een en ander doodleuk meedeelt aan het publiek en de poppen helemaal aan het dansen gaan”.

Er zijn ondertussen heel wat indianenverhalen over dat concert verteld. Het ene al ongeloofwaardiger dan het andere. Voorprogramma van De Kreuners of niet (niet dus!), maar feit is wel dat er van alles misliep. Van aansluitingen over aanvraag tot optreden tot lawaaihinder, je kunt het zo gek niet bedenken wat er allemaal gebeurde. In ieder geval de rijkswachters Nico d’Hooghe en Ward Liekens kwamen na klachten van de buren om 11 uur het concert stilleggen.

Of tenminste ze probeerden dat in eerste instantie, maar de AC/DC’ers ramden er lustig verder op los. d’Hooge trok er tenslotte de stekker uit en Liekens stormde met getrokken pistool het podium (op bierbakken) op. En er vielen blijkbaar links en rechts wat klappen.

Dat is stuff waarmee legendarische concerten worden gemaakt en die leidde tenslotte tot een song van de wereldgroep AC/DC Bedlam in Belgium. Bedlam verwijst naar een gekkenhuis in London dat al teruggaat naar de dertiende eeuw, nu dus een psychiatrische instelling. Het wordt nu ook gewoon in het Engels gebruikt voor een gekkenhuis, in Vlaanderen verwijzen we dan vaak naar Geel en Beernem.

Van de expo in 58 naar een concert in de Thier Brau via de Engelse literatuur. Het is een hele omweg, maar het verhaal is te mooi voor ons dorp om het te laten liggen. Als je nog eens op het terrein komt, laat dan je gedachten afdwalen en droom weg bij Highway to … Heaven, in Kontich of all places.

Tekst & foto cover boek Expo 58: Paul Catteeuw. Overige foto’s: Collectie Danny Couwels.
Uit het Informatieblad van de gemeente Kontich, september 2020.

En vind HIER de lijst van alle heemkundige "Sprokkels" over Kontich-Waarloos.

Zoeken in onze website